Bitoriano Gandiaga

Literatur idazlanak

ELR-1^

Komentuko baratza,
sagar ta madari.
Erdian, bide laun bat,
arrikirriz, zuri.
Antxe dabiltz, geldiro,
prailleak, ibilli,
laboreeri begira,
landatu, mintegi.

Ba-darabille zerbait,
ibilliz-ibilli,
sagar ta madarien
geizpetan, ixilki,
ain oso ta ain ixillik
ibilliz, ain geldi,
laboreeri begira...,
ain zerbait, estali.

Larrosa ezkutua
usaiñak ageri.
Ba-dau misterioak
bere argi-zirri.
Ibillikerak ezin
—ain zeatz, ain geldi,
ain ixil—, barrunbean
bizia itzalazi.

Erlusa* dariola,
bide zuriz zuri,
ain oso ta ain ixillik
ibilliz, ain geldi,
zerbait..., zoragarria (!),
darabilte, argi,
prailleak, baratzeko
landatu, mintegi.

Zer leiteken galdetu?...
Erantzuna jaulki?...
Zer darabilkee, ibilliz,
—ain oso, ain geldi—,
praille prantziskotarrek,
ixil et'estali,
laboreeri begira...,
poza ez baledi?

Baratza zeartuaz,
landatu, mintegi,
bide zuriez dabiltz,
geizpetan, bidari,
—ain oso ta ain ixillik
ibilliz—, ain geldi,
ageriak maitatuz,
oso eta ixilki.

Zenbat argi daukien
gauzak, zenbat argi,
bide leunez, ain oso
ibilliz, ain geldi
dabiltzan prailleentzako!
Dana jake barri,
euri-oste aundiko
mirari baledi.

Lurrak ez dau zikintzen,
ain barri da, ain argi,
abitu-barren zaarrik,
ez oiñik erauntzi*.
Gauzak garbiak dira
—ain garbi, ain barri
dira gauzak—, ain otxan
eta ain gaiztoz-urri.

Ain oso ta ain geldiro,
ibilliz, ain geldi,
ageri ta aicn goiko
gogamenez, jori,
ba-dira eziñezko
itzal ta ikusbegi
edo ames gatx baten
mirari ta itzuli.

________________

ELRL^

Komentuko baratza,
sagar ta madari.
Erdian, bide leun bat,
arri-kirriz zuri.
Aintxe dabiltz geldiro
prailleak ibilli,
laboraei begira
sartu ta mintegi.

Zer dabille prailleak [darabilke nagi]
ibilliz ibilli,
laboraei begira
sartu ta mintegi,
sagar madaripeko
geizpetan bidari?

Eta prailleak alper
balebiltz ibilli,
agerien goitizko
gogamenez jori
dabiltz baratz [sic] [ortua] ikusten,
sartu ta mintegi.

Zenbat argi daukien
gauzak eurentzako,
dana da margo barri,
dana biziago:
euri oste garbiko
airetan balego.

Lurrak ez dau zikintzen
abitu barrenik,
gauzak garbiak dira
pozez begiturik,
arantzaren samiñak
badauko gozorik.

Begira prailieri
zein oso dabiltzen
burutapen [pentsamentu] astunak
bailebiltz ausnartzen;
baiñan eure arimak,
argiz, aldi baten,
eguzkitako mendi
erpiña [goiak] iruditzen.

Baratzeko prailleak,
bide zuriz-zuri,
alperrean bailebiltz
sartu ta mintegi,
erleak legez dabiltz
ikusi ta ikasi,
agerien goitizko
gogamenez jori.

________________

ELRP^

Huerto del convento:
perales, manzanos.
partido en dos por la senda
de blanca menuda gravilla.
Pasean, lentos, los frailes,
contemplando hortalizas,
en plantíos y sementeras.

Llevan algo, en su paseo
por manzanos y perales;
llevan algo, si avanzan
lentos, devotos, mudos,
contemplando hortalizas.
Llevan algo encubierto.
Descubre el aroma
al oculto rosal.
Destila el misterio
su gota de luz.
Paseo tan lento,
tan mudo y devoto,
no puede ocultar
el fuego del alma.

Bañados de luz interior,
llevan, por el camino blanco,
tan mudos, tan recogidos,
algo secreto y hermoso,
al contemplar hortalizas
en plantíos y sementeras.

¿Cuál es su secreto?
¿Qué llevan los frailes,
mudos, recogidos?
¿Qué llevan los frailes,
callado, encubierto?
¿Qué llevan los frailes,
si no la alegría?

Plantaciones, semilleros,
camino blanco...
pasean a la sombra
—recogidos, callados—
lentos, devotos,
en un diálogo amoroso
con los hermanos seres.

¡Cuánta luz en los seres!
¡Cuánta luz a los frailes!
—recogidos, mesurados—
por el camino blanco!
Todo les hace nuevo,
como un milagro de luz
que sigue tras de la lluvia.

La tierra, nueva, más clara,
no mancha las viejas fimbrias
ni maltrata pies desnudos.
los seres nos son tan limpios
—limpias y nuevas las cosas—
¡tan mansos, tan poco malos!

Al caminar recogidos,
mesurados, arrobados,
saben un mundo de cosas
y el más allá de estas cosas.
Al caminar, arrobados,
¿son meras sombras, visiones?
¿O son milagro, hecho carne,
de un ideal tan divino?

Gaia 1: Arantzazu
Gaia 2: Bizitza
Azpi-gaia: Arantzazu: Fraideak
Edizio kritikoa: Paulo Agirrebaltzategi
Gipuzkoa.net-aren logoa